Tegenwoordig probeert elke zichzelf respecterende stad zichzelf om te toveren in een ‘smart city’, een slimme stad. Ook Gent en Brussel hebben een smart city-project lopen, maar wat proberen ze daar juist mee te bereiken? Hoe kunnen steden big data gebruiken om er ‘slimmer’ van te worden?
Wat is een smart city?
Een smart city is een stad die gebruik maakt van een aantal relatief nieuwe technologieën, zoals the Internet of Things (IoT), real-time systems, en big data om de stad te besturen. Een smart city wil dus alle beschikbare informatie gebruiken om haar diensten zo efficiënt mogelijk te organiseren.
Het voornaamste doel van een smart city is het verbeteren van de levenskwaliteit van burgers door intelligente diensten aan te bieden (of beter: diensten aan te bieden op een intelligente wijze) en dit in een breed scala: slimme woningen, slim vervoer en verkeersmanagementsystemen, slimme afvalverwijderingssystemen, slim energiebeheer, slimme gezondheidszorg, enzovoort. “Slim” lijkt daarbij te verwijzen naar “geïndividualiseerd” of “op maat”.
Verder wil een smart city ook zorgen voor meer betrokkenheid van de lokale bevolking bij het bestuur en lokale besluitvorming door communicatie te vergemakkelijken. Het doel is dus een eco-systeem van gegevensuitwisseling.
Werking
Om een innoverende en efficiënte stad te kunnen worden, zijn er gegevens nodig. Smart cities opereren op een enorme hoeveelheid gegevens afkomstig van verschillende bronnen. Deze worden verzameld, beheerd en geanalyseerd om nuttige inzichten en informatie te verkrijgen om zo patronen en behoeften in een stad te herkennen.
In Rio de Janeiro bijvoorbeeld, gebruikt de overheid gsm-masten om te meten hoeveel personen in een bepaald gebied aanwezig zijn. Op basis van die gegevens kan de politie dan besluiten om meer agenten naar een druk punt te sturen. Andere initiatieven, zoals bv. uitgerold in Amsterdam, zijn proefprojecten rond “smart charging” voor electrische voertuigen. De vraag naar oplaadcapaciteit wordt continue gemonitored, zodat de prijzen per kwartier kunnen fluctueren en automobilisten hun laadsessie kunnen plannen in functie van de capaciteit van het net.
Utopie of Dystopie?
Een smart city, waarin alles vlot loopt omdat algoritmes het leven beheersen, lijkt misschien een utopie, maar er zijn ook risico’s aan verbonden.
Ten eerste zijn de gevolgen van een cyberattack of datalek potentieel veel groter doordat smart cities gebruik maken van IoT waar verscheidende apparaten met elkaar in verbinding staan. Wanneer die apparaten onvoldoende beveiligd of zwak gecodeerd zijn kan dit leiden tot een viraal domino-effect.
Ten tweede is er ook het privacyvraagstuk: wat willen we dat de overheid zoveel van ons weet? En tot op welke hoogte of tegen welke prijs? De positieve voordelen van een smart city moeten afgewogen worden tegen het mogelijk verlies van privacy dat er mee gepaard kan gaan.
Tot slot is er ook een ethisch vraagstuk. Een smart city kan niet door het even wie uitgebouwd worden. De tech-bedrijven die de knowhow hebben om zo een netwerk uit te bouwen, zijn niet met zoveel. Is het veranwoord om hun die verantwoordelijkheid te geven? In elk geval moeten er duidelijke afspraken gemaakt worden, en moet er voorzien worden in voldoende veiligheidscontroles. Transparantie, backup, exit, service levels: dit alles krijgt hier een bijzonder belangrijke dimensie.
Conclusie
In een slimme stad speelt big data een belangrijke rol bij de verwerking van gegevens die via IoT-apparaten worden verzameld, zodat verdere analyse mogelijk is om de patronen en behoeften in de stad te herkennen. Sensoren die overal in de stad zijn geïnstalleerd genereren enorme hoeveelheden data, en als ze effectief worden gebruikt, zijn er tal van opportuniteiten voor de stad. Alles hangt af van een goede implementatie en het voldoende kritisch omgaan met de gegevens.
Heb je vragen over Big Data en smart cities, twijfel niet om ons te contacteren op hallo@dejuristen.be!
Geschreven door Tiara Beelprez en Johanna Coppens, Legal Advisers deJuristen, en Kris Seyen, Partner deJuristen
