Terwijl het gedrag van mensen worden gereguleerd door honderden wetten, zijn artificiële intelligentie en algoritmen nauwelijks onderworpen aan specifieke regelgeving. In deze volgende blog over AI gaan we dieper in op het huidige wetgevend kader binnen de Europese Unie.
Initiatieven Europese Commissie
De recente innovaties in artificiële intelligentie zijn ook voor de Europese politiek niet onopgemerkt gebleven. Zo noemde de Europese Commissie AI in haar communicatie van 2018 “een van de meest strategische technologieën van de 21e eeuw”. Maar tot nu toe is er nog geen concrete (EU-)wetgeving op dit vlak.
De Europese Commissie heeft echter wel enkele initiatieven genomen om de innovatie in artificiële intelligentie te stimuleren en het Europees wettelijk kader klaar te stomen voor de komst van de volgende generatie van artificiële intelligentie-toepassingen. Zo heeft de Europese Commissie ethische richtlijnen uitgevaardigd om de ontwikkeling en het gebruik van betrouwbare kunstmatige intelligentie te bevorderen. De EU richtlijnen vertrekken van vier ethische principes:
- menselijke autonomie;
- het voorkomen van schade;
- billijkheid (‘fairness’) en
- verklaarbaarheid.
Ze schuiven ook zeven vereisten naar voren voor wat zij ‘betrouwbare AI’ (trustworthy AI) noemen: 1° menselijke keuzevrijheid en controle; 2° technische robuustheid en veiligheid; 3° privacy en databeheer; 4° transparantie; 5° diversiteit, non-discriminatie en billijkheid; 6° milieu- en maatschappelijk welzijn; 7° verantwoording.
Deze richtlijnen geven organisaties een houvast bij de ontwikkeling en uitrol van AI. Evenwel zijn ze niet als dusdanig in rechte afdwingbaar.
Nadat het Europees Parlement al in 2017 om wetgeving rond robots heeft gevraagd, heeft de Europese Commissie op 19 februari 2020 zijn witboek over artificiële intelligentie uitgebracht. Hierin wordt het uitgebreide plan voor de ontwikkeling van AI in Europa geschetst. Zo wil de Europese Commissie een sectorspecifieke benadering van de regulering van AI, nieuwe wettelijke voorschriften en voorafgaande beoordelingen om ervoor te zorgen dat AI-systemen met een hoog risico voldoen aan de eisen inzake veiligheid, billijkheid en gegevensbescherming voordat ze op de markt worden gebracht.
De Commissie dringt aldus aan op nieuwe regelgeving, met als uitgangspunt privacy en andere mensenrechten. Aangezien het wetgevingsproces van de EU doelbewust en traag is – zo heeft het debat over de AVG vijf jaar geduurd – zal men deze Europese wetgeving niet binnen de eerste paar jaar kunnen verwachten.
Wat met het huidige recht?
Een terugkerende vraag voor beleidsmakers, academici, AI ontwikkelaars en gebruikers wereldwijd is, in afwachting van een nieuw regelgevend kader, dan ook of het huidig recht geschikt is om het toenemend gebruik van AI op te vangen.
Zo stelt men zich vragen of het Belgisch gemeenrechtelijk buitencontractueel aansprakelijkheidsrecht een antwoord kan bieden op bijvoorbeeld volgende situaties: wie is aansprakelijk voor de geleden schade als een autonoom voertuig een voetganger aanrijdt? Of wie is aansprakelijk wanneer een drone tegen een woning vliegt en schade aanricht?
Ook stellen er zich vragen rond privacy, het auteursrecht en andere mensenrechten, maar deze specifieke vraagstukken zullen in volgende blogs worden besproken.
Net omdat er nog geen uniforme regelgeving is, moet een juridische beoordeling gebeuren op basis van een amalgaam aan regels. Het is dan ook van cruciaal belang om een betrouwbare en bruikbare juridische analyse te maken dat de snel ontwikkelende technologische praktijken worden afgetoetst aan een correcte maar open interpretaties van deze oude regels.
Bij deJuristen volgen we de laatste ontwikkelingen op gebied van AI op de voet. Bij vragen hierover kan u ons steeds contacteren via hallo@dejuristen.be.
Geschreven door Paulien Vandenborre, Trainee deJuristen, en Kris Seyen, Partner deJuristen
