Wordt de macht van de online platformen aan banden gelegd?
Afgelopen zomer heeft het Europees Parlement en de Raad de Verordening (EU) 2019/1150 ter bevordering van billijkheid en transparantie voor zakelijke gebruikers van onlinetussenhandelsdiensten goedgekeurd. Deze zal een grote impact hebben op de relatieve contractuele vrijheid die vandaag nog heerst in dergelijke B2B context. We zetten enkele belangrijke ingrepen op een rijtje.
Wat is de aanleiding?
De EU zet met haar digitale agenda stevig in op het verbeteren van het dagelijks leven van haar burgers en ondernemingen. De impact van technologie op het handelsverkeer is immers niet te onderschatten en dit vertaalt zich in nieuw wetgevend initiatief van de EU. In vorige blogs hebben we reeds aandacht besteed aan Europese initiatieven met een directe impact op de consument. Maar ook de positie van ondernemingen zelf wordt door de Europese agenda beïnvloed.
Stel immers dat je je producten of diensten online wil aanbieden, dan ga je dit doen, ofwel via je eigen website, ofwel door gebruik te maken van een platform van een onlinetussenhandelaar. In het eerste geval gaan je verkopen in grote mate afhankelijk zijn van je score binnen de diverse zoekmachines (zoals Google). Stel immers dat bij een zoekopdracht jouw online-onderneming slechter behandeld wordt dan een andere online-onderneming, zonder dat daar objectieve criteria voor zijn? In het tweede geval gaat je succes volledig bepaald worden door hoe de onlinetussenhandelaar (zoals eBay) je behandelt. Het zou kunnen dat zo een onlinetussenhandelaar jou van de marktplaats gooit – dan zou je verkoop in grote mate geboycot zijn.
De EU heeft vastgesteld dat er voornamelijk voor kleine, middelgrote of micro-ondernemingen voor het commercieel succes een grotere afhankelijkheid is van de grote online ondernemingen die een mondiale omvang hebben. Vandaar dat de nadruk ligt op het beschermen van KMO’s, en meteen de aanleiding voor Verordening (EU) 2019/1150 ter bevordering van billijkheid en transparantie voor zakelijke gebruikers van onlinetussenhandelsdiensten goedgekeurd. Deze is van toepassing vanaf 12 juli 2020.
Vanaf dan zal er dus, zodra een onderneming gebruik maakt van een andere onderneming om haar goederen en diensten aan te bieden aan consumenten via het internet, met deze nieuwe Europese regelgeving rekening moeten worden gehouden.
Voor wie is dit van toepassing?
De onlinetussenhandelaar of de aanbieder van de zoekmachine hoeft zelf helemaal niet binnen de EU gevestigd te zijn – het is voldoende dat hij zich richt tot online-ondernemingen met een vestiging in de EU en met een aanbod van producten en/of diensten in de EU.
Van de online-onderneming wordt verder enkel vereist dat deze zich richt tot consumenten, via een eigen website of via het platform van de onlinetussenhandelaar. Wat er bijgevolg niet onder valt zijn de Peer-to-Peer transacties, zuivere B2B overeenkomsten of wanneer het diensten betreffende reclame inhoudt.
Wat houdt de bescherming in?
De verordening zet in de eerste plaats in op transparantie.
De algemene voorwaarden van een platform zullen dan ook grondig moeten nagekeken worden. Deze zullen voldoende leesbaar moeten zijn en bepaalde informatie zal verplicht worden. Zo zal hierin, op een duidelijk en verstaanbare manier, moeten staan wat de gevolgen van zulke algemene voorwaarden zijn voor de intellectuele eigendomsrechten van de onderneming die het platform gebruikt (en dan denken we in de eerste plaats aan logo’s, handelsmerken of merknamen).
Eveneens zal een platform niet zomaar in haar voorwaarden kunnen bepalen wat ze wil. De mogelijkheden tot beperking, opschorting en beëindiging worden ingeperkt.
Nog een belangrijk verschil betreft de transparantie bij het gebruik van een rangschikking door het platform of de zoekmachine. Deze rangschikking mag niet arbitrair zijn, en de belangrijkste parameters moeten op voorhand worden aangegeven.
Een belangrijke verplichting die eveneens aan platformen wordt opgelegd is het voorzien van een intern klachtenafhandelingssysteem. Dit moet gebaseerd zijn op beginselen van transparantie en gelijke behandeling, en ertoe leiden dat dat klachten binnen een redelijke periode bilateraal kunnen opgelost worden.
Besluit
Als je als online-onderneming in grote mate afhankelijk bent van deze onlinetussenhandelaren, ga je met deze nieuwe regelgeving een behoorlijke stok achter de deur hebben. Je hoeft immers niet zomaar in te stemmen met voorgestelde algemene voorwaarden wanneer deze niet voldoen aan deze verordening.
En voor de onlinetussenhandelaren gaat er werk aan de winkel zijn: hoewel het lijkt alsof de verordening geschreven is om KMO’s te beschermen tegen internetgiganten zoals Google en Facebook, doet de omvang van de onderneming er niet toe: ook kleinere lokale initiatieven kunnen kwalificeren als onlinetussenhandel, en moet zich dus in regel stellen met deze verordening.
De tijd dat wat er in de algemene voorwaarden mocht staan in een B2B relatie heel ruim werd opgevat lijkt al lang onder druk te staan. Deze verordening is een bijkomende reden om als platform zeker na te kijken of het juridische kader nog wel voldoende afdwingbaar is.
Wanneer je als online onderneming meer duidelijkheid wil over je rechten ten opzichte van platformen kunnen wij je steeds bijstaan. Maar ook wanneer je optreedt als onlinetussenhandelaar door een platform aan te bieden, en wil nagaan of je algemene voorwaarden aan de steeds strenger wordende eisen voldoen, staan onze e-commerce specialisten voor je klaar.
Je kunt ons steeds contacteren via hallo@dejuristen.be!
Geschreven door Kris Seyen, Partner deJuristen en Thibault Taffin
9 december 2019
