leestijd: 3 minuten.
27/09/2018
Inleiding
Het auteursrecht staat al jaren onder grote druk. Het internet en onze digitale samenleving maken inbreuken makkelijk: Google Images wordt door velen helaas aanzien als een gratis databank met vrij te nemen afbeeldingen. Bedrijven als Permission Machine springen daar gretig op in, en sturen hoge boetes aan bedrijven en particulieren die zonder toestemming afbeeldingen of foto’s gebruiken.
Auteursrecht is eigenlijk een simpel beestje. De natuurlijke persoon – dus de mens achter het creatieve werk – krijgt gratis en automatisch auteursrechten toegewezen op zijn of haar creatief werk. Dit tot wel liefst 70 jaar na het overlijden van de auteur. De auteurswet, zoals die vandaag bestaat, is alleszins absoluut niet afgestemd op de digitale noden, maar dura, sed lex. De wet zoals die bestaat dient dan ook gevolgd te worden.
Zijn er dan geen uitzonderingen?
Er zijn inderdaad vele uitzonderingen op het auteursrecht, die toelaten om auteursrechtelijk beschermd materiaal toch te gebruiken zonder de voorafgaandelijke toestemming van de auteur.
Eén van de excepties is bijvoorbeeld de ‘onderwijsexceptie’, waar onderwijzers, docenten en professoren tijdens de lessen auteursrechtelijk beschermd materiaal kunnen weergeven om zo een boodschap over te brengen tijdens de les.
Wat is een parodie?
Een andere uitzondering – en ééntje die vrij populair is, ook vandaag in media – is die van de ‘parodie-exceptie’. Waar er vroeger door Belgische rechtspraak zeven strenge voorwaarden aan vasthingen, heeft het Europees Hof voor Justitie in 2014 de regels van een parodie verscherpt. Aanleiding was de ‘Lambik-case’, een bewerkte cover van Suske & Wiske, waar niet Lambik als wilde weldoener geld over de straten gooide, maar wel de Gentse Burgemeester Daniël Termont. De strip was een uitgave van het Vlaams Belang.
Er zijn nu slechts twee voorwaarden over:
- De parodie dient duidelijke te verschillen van het originele werk, en,
- Er dient een element van humor of spot aanwezig te zijn.
Heeft VIER geplagieerd?
Maken we louter een juridische conclusie, dan is het moeilijk te argumenteren waarom VIER (De Slimste Mens) in dit geval beroep zou kunnen doen op de parodie-exceptie. Buiten het hoofd van de personen in kwestie, is de illustratie vrijwel geheel gelijk. Bovendien kan men hieruit zeer moeilijk een element van humor of spot ontwaren, aangezien de illustraties zuiver dienen als teaser voor de gasten van de show.
Als conclusie kunnen we meegeven aan bedrijven en particulieren om zeer omzichtig om te springen met de parodie-exceptie, en liever duidelijke afspraken te maken met de originele auteurs. Het internet zorgt al voor grote moeilijkheden wat betreft het auteursrecht, het heeft geen zin om deze moeilijkheden te vergroten door uitzonderingen te zoeken waar die niet van toepassing zijn.
Terug naar de vergadertafel dus, VIER.
Geschreven door deJuristen.
De foto-collage getoond in de header is gemaakt ten behoeve van verslaggeving van actuele gebeurtenissen (in casu VIER).
