Een merkenoorlog. Arrogantie van de ene, of dwaasheid van de andere?

25 mei 2020 | Intellectuele Eigendom, Merk

Recent stonden we klanten bij rond inbreuken op hun merk, en viel ons de emotionaliteit van het debat in de pers en social media op: “ruzieën om naam”, “kinderlijk gedrag”, “restaurantoorlog”. Wat lijkt er fout te lopen bij merkbescherming?

Wat is een merk eigenlijk?

Een merk is een teken: een woord, of een logo. Het laat het publiek toe om de producten of diensten van de ene onderneming, te onderscheiden van de andere. Zodat je weet wat je koopt, en van wie. Het heeft dus een belangrijke kwaliteitsfunctie, en tegelijk ook een reclamefunctie.

Wil je voor dat teken ook een merkrecht krijgen, dan volstaat het niet om “de eerste” te zijn, maar moet je dit teken ook registreren. Dit is een strenge procedure, waardoor je na een onderzoek (is het onderscheidend, beschikbaar, toegelaten?) en een publicatie (anderen moeten immers kunnen weten dat je over dit merk beschikt) een exclusiviteit krijgt.

Inderdaad, het merkenrecht verleent aan de merkhouder een exclusief recht om, in een bepaald territorium en voor bepaalde categorieën van producten of diensten, als enige dit teken te mogen gebruiken. 

Zoals steeds is wat voor de ene een recht is, een beperking voor de andere. De merkhouder kan dan ook eisen dat elk ander niet-toegelaten gebruik van zijn merk, gestopt wordt.

Een restaurantoorlog? Echt?

Op 13 december 2019 werd Benelux merkbescherming aangevraagd voor het woordmerk “BLANCO”, in de categorie van restaurants. De aanleiding is de opening van een nieuw klasse-restaurant in Knokke, met Mexicaans-mediterrane inspiratie. Na onderzoek en publicatie, te consulteren in de publieke registers, werd dit merk ook daadwerkelijk ingeschreven. Dit wil zeggen dat, minstens tot 13 december 2029, de merkhouder het exclusieve recht heeft om “BLANCO” te gebruiken in verband met restaurantactiviteiten in de Benelux. 

Twee maanden later besluit een gevierde Nederlandse sterrenchef, die gekend staat om zijn kruising tussen mediterrane en westerse keuken, om in St.-Truiden, zo’n 180 kilometer verderop, een toprestaurant te openen met in het onderscheidend teken … Blanco.

Net zoals zijn collega’s uit Knokke, blijkt uit alle elementen dat de Truiense chef een ondernemend persoon is die blijkbaar niets aan het toeval overlaat: mooie branding, toplocatie, uitgelezen gerechten, een ambitieus doel, media-aandacht… En toch. Eén cruciaal element werd over het hoofd gezien, namelijk dat het onderscheidend teken “Blanco” niet meer beschikbaar was binnen de restaurantbusiness.

Er werd vervolgens namens de merkhouder opgetreden op de enige mogelijk gepaste wijze, namelijk met de vraag om de naam te veranderen. De vraag om een merkinbreuk te stoppen, is geen daad van oorlog, maar enkel een correcte vraag om iemands rechten te respecteren.

Emoties? Ja!

Het ontvangen van een Cease & Desist letter (een ingebrekestelling om een onwettige handeling te stoppen) is geen leuke aangelegenheid. Dat de verbazing en ontgoocheling zich uit in emoties, is dan ook te begrijpen. 

En dat deze emoties hun weg vinden in de media (zie https://www.hln.be/in-de-buurt/sint-truiden/-ik-haal-de-o-weg-dan-hebben-jullie-je-zin-twee-restaurants-ruzien-om-naam-blanco~ab169efc/) en op social media, is wellicht onvermijdbaar.

Nochtans is het voor het ondernemerschap belangrijk om deze emoties even te filteren naar de essentie van het merkenrecht, en de vinger te leggen op wat echt is misgelopen.

Tijdigheid en territorialiteit

Het merkenrecht werkt op basis van het “first come first served” principe. Insinuatie van gelijktijdigheid (Sint-Truiden was trouwens enkele maanden later) is dan ook niet relevant: een teken kan geregistreerd worden door wie het vraagt, zolang het nog beschikbaar is. Bij deJuristen adviseren we onze klanten steeds om hier in een vroege fase aan te denken! Aan de creatives die we bijstaan, geven we dezelfde raad mee voor hun klanten: het is zinloos (en economisch ondoordacht) om duizenden euros te investeren in het ontwikkelen en uitwerken van een branding, wanneer achteraf zou blijken dat het teken waarop dit alles gebouwd is, eigenlijk niet meer beschikbaar is.

Daarbij moet opgemerkt worden dat voor een eenvoudige check naar beschikbaarheid, zelfs geen interventie van een merkenspecialist noodzakelijk is, en dat elke leek dit zelf kan doen via de publieke registers van het merkenbureau.

Maar Sint-Truiden is toch Knokke niet? Het merkenrecht is echter territoriaal georganiseerd, per land. Met als gekkigheidje dat België hier als uitzondering niet bestaat, en dat dit sowieso een Benelux-recht is. Er bestaan dus geen merken die beperkt zijn tot Knokke alleen… Dat Sint-Truiden en Knokke 180 kilometer van elkaar verwijderd zijn, is dus inhoudelijk zeker geen argument dat kan gebruikt worden om een merkinbreuk goed te praten. Maar ook subjectief houdt dit geen steek: beide restaurants mikken immers op de betere culinaire beleving, beiden bovendien met een mediterrane insteek, en voor het doelpubliek uit bv. Antwerpen is het al gauw even ver dineren in de kustgemeente als in Haspengouw.

En wat met de originaliteit?

Op social media wordt geargumenteerd dat er wel duizend Blanco’s zijn in Spanje. Of dat zo is, weten we natuurlijk niet. Wat we wel weten, is dat het woordmerk “Blanco” enkel werd aangevraagd en beoordeeld voor de Benelux, en dat de originaliteit en de exclusiviteit dus enkel binnen de Benelux geldt.

De creatieve insteek van een ondernemer: dat is zijn ziel die hij in zijn project steekt. De zorg en toewijding, voor het product, voor de service, voor de branding, voor de kwaliteit. Om zijn klanten dag na dag de beleving te bieden die ze van zijn “merk” verwachten.

Conclusie 

Is je (handels)naam je iets waard? Investeer dan als ondernemer tijdig in de bescherming van je onderscheidend teken. De basisfee voor een Benelux merk bedraagt 244 EUR voor een exclusiviteit gedurende 10 jaar. Dat is 24,4 EUR per jaar voor minstens één zorg minder.

Wil je compleet ontzorgd worden omtrent merkbescherming? deJuristen adviseren je in de aanloopfase en het keuzeproces, de achterpoortjes en valkuilen, maar helpen je ook in die vervelende ruzies bij inbreuken. 

Je kan ons bereiken voor merkenvragen op hallo@dejuristen.be.

Geschreven door Kris Seyen, Partner deJuristen

Onze diensten

Information Technology

Intellectuele Eigendom

Privacy

e-Compliance