Spannend: het laatste academiejaar…
Voor vele studenten is het laatste academiejaar begonnen en beginnen ze aan hun bachelor- of masterproef. Sommigen kunnen zelf een onderwerp kiezen, anderen krijgen een onderwerp toegewezen vanuit de onderwijsinstelling. Eenmaal het thema gekozen is, begint de planning en het onderzoek.
Op het einde is iedereen hopelijk tevreden met het resultaat en eventueel wil iemand dit achteraf gebruiken. Je wilt een onderneming starten dat jouw idee helemaal uitwerkt en op de markt brengt of je wilt je onderzoek publiceren in een vaktijdschrift. Je bent zeer enthousiast en wilt iets doen met de moeite die je in het werk hebt gestoken. Je doet dit, maar geruime tijd later ontvang je een brief van je vorige onderwijsinstelling met de mededeling dat je geen recht had om je eindwerk zomaar te publiceren.
Onderwijsreglement: akkoord mee?
Bij de inschrijving ga je akkoord met het onderwijsreglement. Hierin staat dat de vermogensrechten (gedeeltelijk) worden overgedragen aan de onderwijsinstelling tenzij de opleidingsdirecteur hiervan afstand doet. Volgens hen kan je je eindwerk dus enkel publiceren nadat je hiervoor uitdrukkelijke toestemming hebt gekregen.
Er bestaat geen twijfel over het feit dat je als auteur je morele rechten behoudt. Zo zal bijvoorbeeld niemand kunnen beweren dat zij het werk hebben geschreven.
Een ‘potestieve voorwaarde’
Jouw onderwijsinstelling heeft je echter nooit de keuze gelaten om deze clausule te aanvaarden of niet. Je kan vaak je diploma niet halen als je geen eindwerk hebt gemaakt. Er is ook geen enkel alternatief, je moet akkoord gaan met al de voorwaarden die je worden opgelegd. In dit geval spreken we van een potestatieve voorwaarde. Dit is in artikel 1170 uitgelegd als een voorwaarde die de uitvoering van de overeenkomst doet afhangen van een gebeurtenis die de ene of de andere van de contracterende partijen vermag te doen plaatshebben of te verhinderen. Artikel 1174 zegt ons ook dat een potestatieve voorwaarde verboden is en de nietigheid van de overeenkomst teweeg kan brengen. In dit geval gaat het dan concreet om de onderwijsinstelling die jou een voorwaarde oplegt waarbij je moet akkoord gaan met het afstaan van je vermogensrechten om je diploma te kunnen behalen. Dit is echter niet wettig, maar toch heeft iedere instelling een gelijkaardige voorwaarde opgenomen in het onderwijsreglement.
In deze situatie behoud je dus je volledige auteursrechten, aangezien deze clausule niet geldig is. Een uitzondering hierop is de geheimhoudingsclausule, waarbij bepaalde vertrouwelijke informatie aan jou wordt toevertrouwd in het kader van je eindwerk. In dit geval zal deze informatie moeten weggelaten worden bij de publicatie.
In geval van samenwerking met anderen, zal je wel toestemming van de medeauteurs nodig hebben.
Conclusie
Het komt er uiteindelijk op neer dat je je eindwerk zelf mag publiceren zonder voorafgaande toestemming. Het is natuurlijk altijd fijner als je toch de zegen van je onderwijsinstelling hebt, maar als het echt niet anders kan, heb je dus een geldig alternatief. Bij het kiezen van je onderwerp, ga dan ook zeker voor iets dat je interesseert en wie weet ben je er later nog iets mee.
Dit artikel werd geschreven door onze legal trainees Zalina & Delphine.
