GBA verrast niet en geeft een eerste (mini) boete voor direct marketing

10 juni 2020 | Direct marketing, Privacy

In haar strategisch plan 2020-2025 plaatste de GBA de focus onder meer op direct marketing. Dit liet ze sterk blijken door meteen een aanbeveling voor direct marketing te publiceren. Heb je in deze Corona-tijden onder een steen gelegen? Geen probleem, onze korte blog over de aanbeveling zal je geheugen opfrissen: “GBA & direct marketing: meer duidelijkheid wat wél en vooral wat niet mag”. 

Dat het de GBA ernst is op het gebied van direct marketing, blijkt uit beslissing 28/2020 van de Geschillenkamer. Er werd een boete van 1.000 euro opgelegd aan een vereniging zonder winstoogmerk (vzw), naar aanleiding van de klacht van een oud-donateur van de vzw. Hoewel dit individu al lang geen donateur meer was, bleef de vzw hem immers wel promotiemateriaal mailen, zelfs nadat hij herhaaldelijk bezwaar had gemaakt tegen de verwerking van de persoonsgegevens voor direct marketingdoeleinden en bovendien de vzw had gevraagd zijn gegevens uit haar databank te verwijderen. 

Hoewel de vzw beroep zou kunnen doen op het gerechtvaardigd belang, was in dit geval de verwerking van de persoonsgegevens voor marketingdoeleinden in strijd met de GDPR, in het bijzonder om de volgende redenen:

Te laat met het stopzetten van de verwerking

De klager heeft gebruik gemaakt van zijn wettelijk recht op bezwaar, en daarenboven van zijn recht op verwijdering. Nochtans heeft de vzw de verwerking van de persoonsgegevens voor direct marketing voortgezet, en dit gedurende ten minste vijf maanden na het verzoek van betrokken persoon en drie maanden na kennisgeving door de GBA omtrent de klacht. 

Geen geldig beroep op het gerechtvaardigd belang

De kern van het probleem stelt zich echter rond het ontbreken van een geldige rechtsgrond voor de verwerking van de persoonsgegevens van de klager voor direct marketingdoeleinden. In plaats van zicht te baseren op toestemming, beroept de vzw zich immers op het gerechtvaardigd belang die zij als organisatie heeft. Dit gerechtvaardigd belang zou er in bestaan om de persoonsgegevens van de voormalige donateurs te gebruiken om promotiemateriaal te verzenden dat gericht is op het werven van meer geld en het promoten van haar diensten. 

Logisch toch? Niet voor de GBA, die van mening is dat het gerechtvaardigd belang van de vzw niet in verhouding staat tot de rechten en vrijheden van de klager. De GBA komt tot deze conclusie door de volgende overwegingen:

  • Het is twijfelachtig of betrokkenen redelijkerwijs kunnen verwachten dat hun persoonsgegevens voor direct marketingdoeleinden worden verwerkt gedurende een periode van meer dan zeven jaar na het doen van een schenking; en 
  • De vzw heeft onvoldoende middelen ingezet om de gevolgen van de verwerking voor de klager te beperken. 

Dit laatste betekent dat door de vzw niet voorzien werd in een reëel en effectief recht om bezwaar te maken, wat essentieel is wanneer men zich beroept op het gerechtvaardigd belang. De GBA benadrukt dat de betrokkenen duidelijk moeten worden geïnformeerd over hun recht op bezwaar, in de eerste en elke volgende direct marketing communicatie. Deze communicatie moet duidelijk en ondubbelzinnig zijn.

De GBA preciseert bovendien dat een loutere verwijzing naar het recht om bezwaar te maken in de privacy verklaring, niet voldoende is. Dit sluit opnieuw aan bij eerdere uitspraken omtrent vereiste transparantie.

Omwille van de ernst van deze inbreuken, heeft de GBA niet enkel besloten de vzw te veroordelen tot het honoreren van het verzoek van de klager om zijn persoonsgegevens te wissen, maar werd bovendien gebruik gemaakt van de mogelijkheid om een administratieve boete op te leggen. Ook als deze boete van 1.000 euro eerder beperkt, het signaal is duidelijk!

Lessons to be learned

Principieel heeft de GBA in deze beslissing groen licht gegeven aan organisaties om hun (voormalige) donateurs ongevraagde berichten te sturen om hun diensten en fondsenwerving te bevorderen (direct marketing). Dergelijke acties moeten echter voldoen aan drie cumulatieve voorwaarden: (1) de doeltoets,  (2) de noodzakelijkheidstoets en (3) de afwegingstoets. Vooral deze laatste blijkt in de meeste praktijkgevallen een struikelblok te zullen zijn. 

Indien je organisatie direct marketing berichten verstuurt, is het hoogtijd om je direct marketing strategie onder de loep te nemen. Wij verwachten immers dat de GBA actief de markt zal onderzoeken met als gevolg: boetes. Natuurlijk kunnen wij je organisatie de juiste richting aanwijzen. Je kan ons hiervoor steeds vrijblijvend contacteren via hallo@dejuristen.be.

Geschreven door Duygu Öztürk, Legal Adviser & Privacy Chair deJuristen, en Kris Seyen, Partner deJuristen

Onze diensten

Information Technology

Intellectuele Eigendom

Privacy

e-Compliance